درخواست مشاوره
- BaFamily
- 26 آبان 1404
زندگی پر از تغییرات غیرقابل پیش بینی است. برخی از آنها می توانند هیجان انگیز و انگیزه دهنده باشند، در حالی که برخی دیگر می توانند منجر به افزایش استرس و احساساتی از قبیل اضطراب شوند. برخی از استرس ها می توانند مثبت باشند چرا که انرژی لازم برای مقابله با یک آزمون بزرگ، ارائه یا رویداد ورزشی را فراهم می کنند. اما استرس بیش از حد طاقت فرسا بوده و می تواند سختی ها و چالش های غیر ضروری ایجاد کند. استرس منفی بر نحوه تفکر، رفتار و احساس کودک تأثیر می گذارد.
- چه عواملی باعث استرس در کودکان میشود؟
- علائم استرس در کودکان
- چطور به کودک خود در مدیریت استرس کمک کنیم؟
- جمعبندی؛ استرس را به فرصتی برای رشد تبدیل کنیم
چه عواملی باعث استرس در کودکان میشود؟
استرس در کودکان معمولاً نتیجهی ترکیبی از عوامل محیطی، خانوادگی و روانی است. تغییر در روتین روزانه مانند رفتن به مهد یا مدرسه، تولد خواهر یا برادر جدید، جدایی والدین یا حتی تماشای اخبار نگرانکننده میتواند باعث بروز اضطراب و نگرانی در کودک شود. گاهی انتظارات زیاد والدین، فشار درسی یا نبود زمان کافی برای بازی و استراحت، فشار روانی را افزایش میدهد و نشانههای استرس کودک را تشدید میکند. شناخت دقیق این عوامل، نخستین گام برای کمک به کودک در مدیریت استرس و بازگرداندن احساس امنیت و آرامش است.
از آنجایی که کودکان قدرت و کنترل زیادی در زندگی خود ندارند و والدین به آنها می گویند که چه زمانی بخورند، چه زمانی بخوابند، چگونه رفتار کنند و چه لباسی بپوشند؛ بنابراین آنها به خوبی می دانند که چه کاری انجام دهند تا عکس العمل والدین را به دنبال داشته باشد. گاهی اوقات آنها از بدرفتاری هدفی دارند، مانند جلب توجه یا به دست آوردن چیزی که می خواهند. برخی اوقات آنها فقط خسته شده اند و مغز آنها قادر به تنظیم احساسات یا اعمال آنها نیست. کودکان در طول روز در معرض تجربیات مختلفی قرار می گیرند که ممکن است والدین حتی درباره آنها چیزی ندانند.
همچنین به دلیل اینکه کودکان اغلب با کلمه استرس و معنای آن آشنا نیستند، ممکن است با گفتن چیزهای منفی در مورد خود، دیگران یا دنیای اطرافشان، احساس استرس خود را ابراز کنند. مثلا «هیچ کس مرا دوست ندارد»، «من احمقم» و یا «هیچ چیز سرگرم کننده نیست.». مهم است که والدین به این کلمات و جملات گوش دهند و سعی کنند بفهمند چرا کودکشان این کلمات را به زبان می آورد.
علائم استرس در کودکان
در کودکان استرس می تواند خود را از طریق تغییر در رفتار نشان دهد.کودکان استرس را به روش های متفاوتی از آنچه بزرگسالان انتظار دارند ابراز می کنند. در این نوشته نشانه هایی را که نشان می دهد کودک شما استرس دارد بررسی می کنیم:
تغییرات رفتاری و افزایش تحریک پذیری کودک
استرس منجر به احساس قوی تر خشم و تحریک پذیری می شود. کودک ممکن است طغیان های عاطفی شدیدی داشته باشد که با رفتار قبلی یا وضعیت فعلی او ناسازگار است.
مشکلات متعدد خواب و کابوسهای شبانه
نگرانی ها و ترس های ما معمولا در هنگام خواب ظاهر می شوند. کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیستد. کودکانی که استرس دارند ممکن است در به خواب رفتن مشکل داشته باشند یا شروع به دیدن کابوس کنند.
کناره گیری از دوستان و خانواده
کودکانی که استرس دارند ممکن است بخواهند زمان بیشتری را به تنهایی بگذرانند و با دوستان یا خانواده تعامل نداشته باشند.
افت عملکرد در مدرسه
تغییرات قابل توجه در عملکرد مدرسه کودکان می تواند نشانه استرس باشد. استرس تمرکز کودکان را در طول روز و در مدرسه یا هنگام انجام تکالیف دشوارتر می کند. طغیان های عاطفی و عصبانیت در مدرسه می تواند باعث ایجاد مشکل با دوستان و همکلاسی ها شود.
سردرد، دلدرد یا علائم جسمی
در مواقع استرس زا، بدن هورمون کورتیزول را در خون ترشح می کند که می تواند باعث علائم فیزیکی مانند گرفتگی شکم، معده درد و سردرد شود. اگر این ناراحتی ها در شرایط خاص (مثلا قبل از یک آزمایش بزرگ) افزایش یابد، کودک ممکن است استرس قابل توجهی را تجربه کند.
پرخاشگری
کودکانی که تحت استرس هستند ممکن است احساس عصبانیت شدیدی داشته باشند. آنها به دنبال راه هایی برای رهایی از موقعیتی هستند که باعث ایجاد احساس ناراحتی در آنها می شود. این می تواند منجر به لجبازی کودک شود.
البته بهتر است بدانید که علائم استرس کودکان می تواند بر اساس سن، شخصیت و مهارت های آنان در رویاروئی با استرس متفاوت باشد.
چطور به کودک خود در مدیریت استرس کمک کنیم؟
کمک به کودک در مدیریت استرس یعنی آموزش آرامش، نه اجبار به آرام بودن. والدین باید یاد بگیرند احساسات کودک را جدی بگیرند و با او دربارهی نگرانیهایش گفتوگو کنند. گوش دادن بدون قضاوت، در آغوش گرفتن و اطمینان دادن به او که “تو امنی و من کنارت هستم” سادهترین و مؤثرترین راه برای کاهش استرس در کودکان است. همچنین حفظ روتین روزانه، داشتن خواب کافی و زمان بازی آزاد، نقش مهمی در کاهش اضطراب دارد.
گفتوگو و همدلی با کودک
از اصول فرزندپروری مثبت و یکی از بهترین راههای کاهش استرس در کودکان، ارتباط موثر و صحبت کردن دربارهی احساسات است. وقتی کودک یاد میگیرد احساسش را بیان کند، دیگر لازم نیست آن را با گریه، خشم یا لجبازی نشان دهد. به جای نصیحت، از او بپرسید: «چه چیزی باعث شد ناراحت شوی؟»
ایجاد محیط آرام و قابل پیشبینی
کودک زمانی احساس امنیت میکند که بداند چه چیزی در انتظارش است. حفظ نظم روزانه، زمان خواب و وعدههای غذایی منظم، و پرهیز از تنشهای خانوادگی، کمک میکند مغز کودک احساس آرامش بیشتری داشته باشد و سطح استرسش کاهش یابد.
الگوی آرامش باشید
کودکان با نگاه کردن یاد میگیرند. وقتی والدین در شرایط سخت، آرام میمانند، کودک نیز یاد میگیرد چگونه احساساتش را کنترل کند. اگر والدین مضطرب باشند، احتمال بروز استرس در کودکان بیشتر میشود. پس با تمرین نفس عمیق، آرامش خود را حفظ کنید و به او نشان دهید که مدیریت احساسات قابل یادگیری است.این نکته را به هیچ عنوان فراموش نکنید که بیشتر از آن چیزی که شما فکر میکنید، کودکان از والدینشان تقلید میکنند.
بازی، نقاشی و خلاقیت را جدی بگیرید
بازی برای کودکان یک ابزار درمانی طبیعی است. بازی کردن، نقاشی و قصهگویی باعث تخلیه هیجانات و کاهش فشار روانی میشود. اگر کودک استرس دارد، اجازه دهید با بازی یا هنر، احساسش را بیان کند.
جمعبندی؛ استرس را به فرصتی برای رشد تبدیل کنیم
استرس بخشی از رشد کودک است؛ همانطور که یاد گرفتن دوچرخهسواری بدون افتادن ممکن نیست، رشد احساسی هم بدون تجربهی استرس کامل نمیشود. اما با حضور آگاهانه والدین، گفتوگو، درک احساسات و حمایت، کودک میآموزد از دل ترس و نگرانی، آرامش و اعتماد بسازد.
در بافملی، باور داریم هر والد آگاهی، میتواند آیندهای روشنتر برای فرزندش بسازد. ما جدیدترین آموزشها و نکات علمی فرزندپروری را از سراسر دنیا انتخاب میکنیم و با زبان ساده در اختیار شما میگذاریم.