امروزه ما شاهد تکامل یافتن نقش پدر در خانواده هستیم و به علاوه مردان هم مسئولیت مهارت ها و ارزش های جدید را پذیرفته اند. مطالعات نشان می دهد که مشارکت پدر در تربیت کودک می تواند بر رشد کلی کودکان تأثیر بگذارد. در واقع پدری که بیشتر درگیر فعالیت های روزمره فرزندان خود است، به ایجاد تغییرات مثبتی کمک می کند و زندگی کودک را به گونه ای شکل می دهد که هیچ کس دیگری نمی تواند.
وقتی پدر خانواده مسئولیتهایی را با همسرش به اشتراک میگذارد و به رشد، تحصیل و رفاه کودک کمک میکند، میزان نگرانی و تعهد او را نسبت به فرزندان و خانوادهاش نشان میدهد. با درک این نکته که فرزندانمان چگونه ما را به عنوان پدر می بینند، ما چیزهای جدیدی در مورد خودمان می آموزیم.
از گروهی از کودکان پیش دبستانی خواسته شد تا ویژگی های یک پدر خوب را توصیف کنند. موارد زیر پاسخ کودکان است:
یک پدر خوب باعث می شود احساس امنیت کنید
یک پدر خوب می تواند فرزندانش را از آسیب دیدن محافظت کند
یک پدر خوب می داند چگونه افراد بد را از خود دور کند
یک پدر خوب همیشه به حرف مامان گوش می دهد
از پاسخ هایی که از کودکان به دست آمد، این نتیجه را می گیریم که حفاظت و ایمنی برای فرزندان ما مهم است.
طی بررسی های انجام شده، کودکان پدران خود را بیشتر با صفاتی که در زیر آمده است دوست دارند ببینند.
قوی بودن
دلداری دادن
محافظت کردن
قهرمان بودن
معلم
عاقل و دانا
بنابراین صرفا حضور فیزیکی پدر به منظور تاثیرگذاری در رشد و تکامل فرزندان کافی نیست و روان شناسان ویژگیها یا نگرشهای خاص پدری را در رابطه با نیازهای رشدی کودکان ایجاد و تعریف کردهاند. در ادامه این مقاله با 10 مورد از مهم ترین ویژگی های یک پدر خوب آشنا میشوید.
در ادامه این مقاله با 10 مورد از مهم ترین ویژگی های یک پدر خوب آشنا میشوید
قابل اتکا و حمایتگر بودن
نشان دادن عشق و محبت به کودک
همدرد و غمخوار بودن
احترام و ارزش گذاشتن به مادر
همدلی و یکدلی با کودک
ارتباط کلامی سالم و اثرگذار
تشویق کردن و ساختن اعتمادبهنفس
ارتباط کلامی سالم و اثرگذار
مهارت گوش دادن فعال
وقت باکیفیت و بازی پدرانه
پدر بهترین معلم است
پدران باید همواره در روزهای خوب و بد دائما در دسترس فرزندانشان باشند. بعلاوه یک پدر خوب با ترسیم مرزهای واضح از فرزندانش محافظت می کند، علایق آنها را در نظر می گیرد، با آنها در مورد چیزهایی صحبت می کند که باید از آنها آگاه باشند. او به فرزندان خود در مورد عواقب انتخاب اشتباه آموزش می دهد. پدر رشد شخصیت را به کودکان به طور آهسته و پیوسته آموزش می دهد.
طبق اصول فرزندپروری مثبت، یک پدر خوب نسبت به فرزندانش مهربان است. اگرچه او ممکن است مانند یک مادر کودک را در آغوش نگیرد و نبوسد، اما محبت او کمتر از یک مادر نیست. پدر باید به بچه ها بفهماند که می توانند روی او حساب کنند.
نشان دادن هم دردی، امید و اعتقاد زمانی که کودک ما به آن نیاز دارد. این نگرش به ما کمک می کند تا با کودک احساس نزدیکی و وابسته ای داشته باشیم.
نشان دادن احترام و عشق به مادر فرزندانمان. البته این مورد فقط به این معنی نیست که همیشه با مادر کودک موافق باشید! بلکه به این معنی است که برای همسرمان به عنوان شریک زندگیمان با تمام نقص هایی که دارد ارزش قائل شویم. نشان دادن عشق و احترام مستلزم عمل است، نه فقط افکار. به این ترتیب پسران و دخترانمان می آموزند که چگونه باید با آنها رفتار شود.
گوش دادن همدلانه به فرزندانمان به منظور درک آنها. قرار دادن خودمان به جای کودکان باعث می شود تا آنها احساس کنند که صحبت های آنان شنیده می شود و مورد احترام هستند.
برای برقراری یک ارتباط کاملا شفاف با فرزندتان، از نظر گفتاری و زبانی با کودک خود درست صحبت کنید. بدون هیچ گونه تحقیر و یا کنترل. بچه ها فکر می کنند که پدرشان هرگز به آنها دروغ نمی گوید و هرگز آنها را زیر پا نمی گذارد. این اعتمادی است که یک پدر خوب در کودک ایجاد می کند. بچهها میدانند که پدرشان هر وقت کمکی بخواهند یا هر وقت مشکلی دارند، همیشه آنجاست.
پدران منبع تشویق فرزندان هستند. چه مسابقه فوتبال باشد و چه مسابقه مناظره، حضور پدر در محل برگزاری، اعتماد به نفس کودک را تقویت می کند. زمانی که آنها موفق می شوند شما به عنوان پدر شادترین آدم هستید و اگر شکست بخورند شما هستید که باعث می شوید بهتر تلاش کنند. کلمات شما دنیای متفاوتی را برای فرزندتان ایجاد خواهند کرد. کلمات شما قدرت ایجاد یا شکستن آنها را دارند.
گوش دادن بخش مهمی از پدر خوب بودن است. پدران مسئولیت پذیر به فرزندان خود توجه بینظیری میکنند و سعی میکنند مسائل را از دیدگاه آنها درک کنند.
اگر پدر در خانه باشد، زمانی سرگرم کننده برای بچه هاست. پدر با بچه ها بازی می کند و از طریق سرگرمی و بازی به فرزندانش شادی می دهد. فواید بازی پدران، مورد بررسی قرار گرفته استو نتایج نشان دهنده این است که در طول بازی فرزندان ما می آموزند که احساسات خود را تنظیم کنند و محدودیت ها و مرزها را بپذیرند.
پدر ارزش های صداقت و درستکاری را به کودک آموزش می دهد. او نشان می دهد که چگونه کودکان می توانند در هنگام مواجهه با شکست یا ناامیدی، احساسات خود را مدیریت کنند، چگونه می توانند انرژی خود را به نفع خود استفاده کنند و چگونه می توانند برای شغل یا ساعات مطالعه خود برنامه ریزی کنند.
خیلی از پدرها نیتشان خیر است و واقعاً میخواهند بهترین نقش را برای فرزندشان داشته باشند؛ اما بعضی رفتارهای رایج، بدون اینکه خودشان متوجه شوند میتواند به رابطه عاطفی، اعتمادبهنفس و رشد هیجانی کودک آسیب بزند.
| اشتباه رایج پدران | تأثیر احتمالی روی کودک |
|---|---|
| کمتوجهی عاطفی و نشان ندادن محبت | احساس دوستداشتنی نبودن، فاصله عاطفی، کاهش امنیت روانی |
| مقایسه کردن با دیگران | کاهش عزتنفس، حس ناکافی بودن، اضطراب یا حسادت |
| کنترلگری و سختگیری افراطی | وابستگی، ترس از اشتباه، پنهانکاری یا مقاومت و لجبازی |
| بیثباتی در قوانین و برخوردها، یک روز آزاد، یک روز ممنوع | سردرگمی، ضعف در یادگیری مرزها، کاهش اعتماد به والد |
| تحقیر، تمسخر یا برچسب زدن | آسیب به اعتمادبهنفس، شکلگیری خودتصویر منفی، حساسیت و گوشهگیری |
| بیاعتنایی به احساسات کودک | سرکوب هیجان، ناتوانی در بیان احساس، افزایش فشار روانی |
| دعوا یا بیاحترامی به مادر جلوی کودک | کاهش احساس امنیت، یادگیری الگوی ارتباطی ناسالم، استرس خانوادگی |
| جایگزین کردن حضور با هدیه/گوشی/بازیها | کمبود ارتباط عاطفی، کاهش مهارتهای اجتماعی، جلب توجه با رفتارهای مشکلدار |
پدر خوب در هر سنی یک «نسخه ثابت» ندارد؛ چون نیازهای عاطفی، رفتاری و اجتماعی کودک با رشد او تغییر میکند. در ادامه، مهمترین ویژگیها و رفتارهای کاربردی پدر در هر بازه سنی را بهصورت لیستوار میبینید.
امنیت عاطفی و حضور واقعی: کودک در این سن بیشتر از هر چیز به آرامش و احساس امنیت نیاز دارد؛ حضور گرم و قابل پیشبینی پدر، اضطراب را کم میکند.
محبت آشکار (کلامی و رفتاری): بغل کردن، نوازش، گفتن جملههای محبتآمیز و توجه کردن، پایه دلبستگی سالم را میسازد.
بازی و وقت باکیفیت روزانه: بازی بهترین زبان ارتباط با کودک خردسال است؛ حتی ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بازی هدفمند در روز اثر زیادی دارد.
مرزبندی مهربانانه: قانون لازم است، اما با توضیح ساده و آرام؛ نه با ترساندن یا تهدید.
الگوی آرامش در بحرانها: کودک از واکنش پدر یاد میگیرد؛ وقتی زمین میخورد یا گریه میکند، همدلی و آرامکردن به او «تنظیم احساسات» را آموزش میدهد.
گوش دادن فعال و جدی گرفتن حرف کودک: در این سن کودک دنبال دیده شدن است؛ شنیده شدن باعث شکلگیری اعتماد و صمیمیت میشود.
تشویق درست و تقویت اعتمادبهنفس: تمرکز روی تلاش و پیشرفت (نه فقط نتیجه) به کودک حس توانمندی میدهد.
آموزش مسئولیتپذیری با مشارکت: کارهای کوچک و متناسب سن (جمعکردن وسایل، برنامهریزی ساده) با همراهی پدر، شخصیت کودک را میسازد.
همراهی در مدرسه و روابط اجتماعی: پیگیری آرام و حمایتیِ مسائل مدرسه، دوستیها و چالشها، بدون کنترلگری افراطی.
عدالت و ثبات در قوانین: قوانین روشن، ثابت و قابل فهم؛ کودک باید بداند «چه چیزی چرا درست/غلط است».
وقت مشترک با کیفیت: فعالیتهای دونفره مثل ورزش، بازی فکری، ساختن چیزی با هم یا گفتوگوی شبانه کوتاه، پیوند عاطفی را محکم میکند.
احترام به استقلال و حریم شخصی: نوجوان نیاز دارد حس کند بالغتر شده؛ احترام به حریم او، رابطه را از درگیری به اعتماد تبدیل میکند.
گفتوگو به جای دستور: بهجای خطابه و نصیحت طولانی، گفتوگوی دوطرفه و سؤالهای درست باعث همکاری نوجوان میشود.
حمایت همراه با مرزهای منطقی: آزادی کامل هم خوب نیست؛ مرزها باید شفاف و قابل مذاکره باشند و دلیل داشته باشند.
کنترل خشم و مدیریت تعارض: بحثها در نوجوانی بیشتر میشود؛ واکنش آرام پدر، الگوی مدیریت اختلاف است.
اعتمادسازی و مسئولیت دادن: واگذاری مسئولیتهای واقعی (برنامهریزی درس، زمانبندی، تصمیمگیریهای کوچک) حس بلوغ را تقویت میکند.
حضور بدون قضاوت: نوجوان ممکن است کمتر حرف بزند، اما وقتی بداند قضاوت نمیشود، در لحظههای حساس به پدر مراجعه میکند.
پدر خوب یعنی پدری که قابل اتکا، مهربان، آگاه و حاضر است؛ نه فقط از نظر جسمی، بلکه از نظر عاطفی و رفتاری هم کنار کودک میماند. مهمترین نکته این است که نیازهای کودک در سنین مختلف تغییر میکند و پدر موفق کسی است که همزمان محبت، مرزهای سالم، گوش دادن فعال و وقت باکیفیت را در رابطهاش حفظ کند. با پرهیز از اشتباهات رایج و تمرین قدمبهقدم ویژگیهای مثبت، میتوان رابطهای ساخت که هم امنیت روانی کودک را بالا ببرد و هم رشد شخصیت و اعتمادبهنفس او را تقویت کند و هم از او کودکی مستقل بسازد.
در بافملی، باور داریم هر والد آگاهی، میتواند آیندهای روشنتر برای فرزندش بسازد. ما جدیدترین آموزشها و نکات علمی فرزندپروری را از سراسر دنیا انتخاب میکنیم و با زبان ساده در اختیار شما میگذاریم.